سبک شناسی دعای مکارم الاخلاق

Authors

  • سیدمحمدرضا ابن الرسول دانشیار رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان.
  • محمد خاقانی استاد رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان.
Abstract:

در معارف شیعی، دعا یکی از مهم‌ترین متون شناخته شده است؛ چرا که پیونددهنده­ای پویا بین خالق و مخلوق به شمار می‌آید و یکی از والاترین نمونه‌های نیایش، صحیفه سجادیه است. این دعاها محصول شرایط بعد از قیام عاشورا است. شرایط آن عصر به گونه­ای بود که امام سجاد7 روش دیگری برای انتقال آموزه‌های خود پیش گیرد و دست به آفرینش هنری والایی بزد. این که امام سجاد7 به منظور درک بهتر و تأثیر بیشتر این آموزه‌ها در ذهن مخاطب و مهم‌تر از آن، ماندگار شدن این معارف در طول تاریخ چه روشی را در پیش گرفت، از جمله مسائلی است که این مقاله در پی آن است. بررسی سبک­شناسی دعای «مکارم الاخلاق»، به عنوان نمونه­ای از این کتاب شریف، ما را به لایه‌های پنهان و تأثیرگذار این سخن رهنمون می‌سازد. دقت در آواها و موسیقی به کار رفته در بندهای این دعا، گزینش اسلوب­های نحوی و صرفی متناسب با غرض و هدف گوینده، مانند افعل تفضیل - که نشان دهنده کمال خواهی است - از امتیازات این دعا است. امام7 در محور جانشینی، دست به گزینش مفاهیم و واژه‌هایی زده که با محتوا هماهنگی کامل دارد؛ به طوری که جایگزین کردن واژه­ای دیگر امکان پذیر نیست. مهم‌ترین ویژگی سبکی این دعا تکرار است که در قالب تکرار الفاظ، معانی و جملات پدیدار می‌شود. این مقاله به باز خوانی دعای «مکارم الاخلاق» از دریچه­ای جدید می‌پردازد و آن را بر اساس روش تحلیلی توصیفی بررسی می‌کند تا نشان دهد که امام7 از همه عوامل موسیقایی، مانند سجع و جناس و تضاد، بهره گرفته تا به ماندگار شدن تعالیمش کمک کند؛ ضمن این که ساختار شکنی‌ها در حوزه صرف و نحو باعث شده که مخاطب، ناگهان با هنجار گریزی رو به رو شده، از درک این پدیده احساس لذت کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

رابطه دعای مکارم الاخلاق با بهداشت روانی

هدف این پژوهش بررسی رابطه مضامین دعای مکارم الاخلاق امام سجاد (ع) با بهداشت روانی و تأثیر آن در ابعاد شناختی، رفتاری و عاطفی انسان می باشد. موضوع علم بهداشت روانی، سلامت افکار و نایل آمدن به ارزش ها و تکامل معنوی فردی و اجتماعی می باشد. این نوشتار با یک شیوه پژوهش کیفی به تحلیل محتوای متن دعا و رابطه آن با موِلفه های بهداشت روانی می پردازد. بدین نحو که ابتدا مولفه های بهداشت روانی را در کتب مربو...

15 صفحه اول

تطبیق مفاهیم و موضوعات دعای مکارم الاخلاق با قرآن کریم

این تحقیق به دنبال تطبیق مفاهیم و موضوعات دعای مکارم اخلاق امام سجاد(ع) با قرآن کریم می باشد. دعای عظیم الشأن مکارم الاخلاق بیستمین دعای صحیفه سجادیه و دعای امام سجاد(ع) در مکارم الاخلاق و اعمال پسندیده است. هدف این تحقیق تجزیه و تحلیل مفاهیم و موضوعات اخلاقی این دعای عظیم الشأن و مطابقت آن ها با قرآن کریم می باشد. روش این تحقیق در این پایان نامه به صورت کتابخانه ای می باشد که پس از مطالعه ...

15 صفحه اول

الگوی تربیت اخلاق اسلامی از منظر امام سجاد(ع) بر مبنای تحلیل محتوای مضمونی دعای مکارم الاخلاق

از جمله مهم‌ترین متون حدیثی به جای ‌مانده از ائمۀ اطهار:، ادعیۀ ایشان است که بیشتر رویکرد آموزشی دارند و رویکرد آن‌ها برآورده کردن مهم‌ترین نیازهای انسانی است. در این میان، دعای مکارم الاخلاق منقول از امام سجاد7 می‌تواند اهمیّت بسیاری در تدوین نظام اخلاقی و تربیتی جامعۀ اسلامی داشته باشد. در این پژوهش تلاش شده با استفاده از روش تحلیل محتوایی، به استخراج مضامین و مقوله‌های اخلاقی مندرج در لایه‌ها...

full text

جایگاه ‏شناسی تربیت اخلاقی با عرضه حدیث مکارم ‏الاخلاق بر قرآن

در این نوشتار جهت دستیابی به فهم صحیح از روایت معروف نبوی«إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکَارِمَ الأَخْلاق»ضمن بررسی فقه ‏الحدیثی آن، سعی شده تا جایگاه صحیح اخلاق دررابطه با بعثت و دین تبیین گردد. با بررسی محتوای روایت به 2سوال اصلی زیر پرداخته شده است: 1.با توجه به روایت بالا و عرضه آن به قرآن آیا هدف بعثت پیامبر فقط موضوع اخلاق است؟ 2.با استناد به روایت،آیا در تقسیم ‏بندی دین، اخلاق بر عقاید و احکام...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 19  issue 73

pages  3- 27

publication date 2014-11-22

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023